महागाईचा बागुलबुवा
सुभाष आजोबा त्यांची हिशोबाची जुनी डायरी राधाला वाचायला देतात. त्यात सुभाष आजोबांचा पहिला पगार केवळ ४०० रु. होता हे वाचून राधाला खूपच आश्चर्य वाटते आणि ती आजोबांशी गप्पा मारायला लागते.
राधा: आजोबा फक्त ४०० रु. पगार ? मग तुमचा आणि आजीचा खर्च कसा काय भागायचा ह्यात ?
आजोबा(हसून) : अरे राधाताई किती तुम्हाला आमची चिंता ? सांगतो सगळे ! अग, आमच्याकाळी महागाई पण कमी होती. त्यामुळे काही पैसे बचत करूनसुद्धा आमचे अगदी आरामात भागायचे बर का !! बघ ना मी महिन्याचा खर्च सुद्धा लिहून ठेवत असे. त्यात तुला काय दिसतेय ?
राधा ( आश्चर्य वाटून) : अरे बापरे आजोबा, काय चंगळ होती तुमची ! पेट्रोल फक्त २०रु. लिटर ? आणि गॅस सिलिंडर ६० रु?
आजोबा: आणि आता किती किंमती आहेत याच्या ? आहे का माहिती तुला ?
राधा: हो आजोबा ! आई मला जेव्हा गाडीवर शाळेत सोडते तेव्हा कधीतरी पेट्रोल भरत असताना माझ्या लक्षात आले की पेट्रोल चा भाव आता ८० रु. लीटर च्या आसपास आहे. आणि घरी जेव्हा गॅस सिलिंडर डिलिव्हरी द्यायला माणूस आला होता तेव्हा बाबांनीच मला पैसे मोजायला लावले होते. ते मी ३५० रु दिले होते बहुदा.
आजोबा: म्हणजेच काय की पेट्रोल आणि गॅस सिलिंडर दर साधारण चौपट झाला आहे ! ते ही तीस वर्षात ! ह्यालाच म्हणतात महागाईचा परिणाम ! राधा, जसे जसे कच्चा माल, दळणवळण, बांधकाम साहित्य, मनुष्यबळ आदींच्या किमती वाढतात तसा तसा त्यावर अवलंबून असणाऱ्या वस्तूंचा दर ही वाढत जातो. महागाईचा हा दर टाक्यांमध्ये मोजतात.
राधा: बापरे आजोबा ! म्हणजे मग मी आई-बाबांच्या वयाची असें तेव्हा किती बरे महाग असतील या अशा वस्तू ? मग त्या कशा काय परवडतील आम्हाला ? हा महागाईचा बागुलबुवा आमच्यामागे हात धुवून लागणार आहे तर!!
आजोबा (हसून): राधा त्यासाठीच सांगितले होते ना तुला की बचत करायला हवी ! विसरलीस का ? पण आज त्यात अजून एक महत्वाची बाब लक्षात घे. आपण पैशांची बचत किंवा गुंतवणूक ज्या माध्यमात करतो त्यांनी महागाईच्या दरापेक्षा जास्त परतावा आपल्याला जर दिला तरच आपण येणाऱ्या महागाईचा सामना करू शकतो. तसे झाले नाही तर अशी गुंतवणूक काहीच कामाची नाही बरे ! त्यासाठी खूप विचारपूर्वक आपल्या पैशांचे नियोजन आणि व्यवस्थापन करावे लागते. म्हणजे मग आपल्याला महागाईचा बागुलबुवा फक्त दिसतो पण तो आपल्याला त्रास देऊ शकत नाही.
राधा: समजले आजोबा ! पण मग अशी बचत माध्यमे कोणती आहेत ?
आजोबा: अग असे अनेक पर्याय बाजारात उपलब्ध असतात. जसे बचत खाते, मुच्युअल फंडस्, शेअर बाजार, सोने किंवा जागेत गुंतवणूक इ. अशा पर्यायांची आपल्या गरजेनुसार आपण निवड करायला हवी ! त्यासाठी अशा पर्यायांची पूर्ण माहिती करून घ्यायला हवी. पण ते तुला समजावून सांगायचे काम मी तुझ्या बाबावर सोपवतो ! आता पळा, माझी फिरायला निघायची वेळ झाली !
राधा: ठीक आहे आजोबा ! आज मला तुमच्या डायरीमुळे “महागाईचा दर” ही नवीन संकल्पना शिकायला मिळाली. चला, मी पण येते तुमच्या बरोबर आज फिरायला !
राधा आजोबांचा हात धरून, आनंदाने घराबाहेर पडते !
डॉ. रुपाली कुलकर्णी,
– ट्रेनिंग हेड
